Mijëra italianë kanë ndërruar jetë prej koronavirusit. Tani viktimat vazhdojnë me katër shifra: 1016 të vdekurit deri dje, komunikuar nga Mbrojtja Civile, 188 më shumë në krahasiim me të mërkurën. Vdekshmëria është shumë më e lartë në Itali, në krahasim me Kinën: 6.7% në Itali dhe 2.4% në Pekin. Një faktor është mosha më e madhe e popullsisë së Italisë. Dhe për këtë gjë, nuk ke shumë çfarë të bësh. Por një tjetër detaj i rëndësishëm, i fshehur mes reshtave të statistikave, na kërkon që të reflektojmë më mirë mbi prioritetet tona. Përqindja e vdekshmërisë në fakt është raporti mes të vdekurve dhe rasteve pozitive të hasur me tamponë. Shtohet nëse reduktohet numri i pozitivëve. Dhe pikërisht këtë po vërejmë – për arsye të qarta organizative – në Lombardi, ku përqindja e vdekshmërisë është 8.7. Në Veneto, ku numri i tamponëve është pak më i vogël se sa i Lombardisë (24 mijë, kundrejt 29 mijë), përballë një epidemie me një shtrirje sa një e pesta (1300 të infektuar kundrejt 6900), përqindja e vdekshmërisë është sa e Kinës: 2.4%.
Grykëshishja e tamponëve
Të bësh më pak tamponë – një nevojë në një fazë kaq të vështirë – nuk do të thotë vetëm që t’i bësh të dhënat më përfaqësuese. “Do të thotë që individë pozitivë, por me pak simptoma, dalin pa ditur gjë nga shtëpia dhe vazhdojnë të përhapin epideminë”, shpjegon Susana Esposito, presidente e Shoqatës Botërore të Sëmundjeve Infektive, dhe mjeke në pediatrinë e Universitetit të Parmës. “Një studim në The Lancet shpjegon që secili i infektuar e përhap virusin për një periudhë mes 8 dhe 37 ditë. Mesatarja është tre javë”. Graziano Onder, mjek në Institutin e Lartë të Shëndetit shpjegon se çfarë ndodh sot në rajonin më të goditur. “Rastet e rëndë në spital i nënshtrohen natyrisht diagnostikimit me tampon. Por rastet e lehtë që janë në shtëpi nuk e bëjnë testin”. Do të ishte e pamundur sot për një sistem shëndetësor në limitet e veta, që një ekip me veshje antikontaminim të shkojë në shtëpinë e cilitdo që thotë se ka ethe apo temperaturë. “Do të duhej më shumë personel, më shumë kite diagnostikuese, më shumë laboratorë për të analizuar kampionët”, shpjegon Paolo D’Ancona, epidemiolog në ILSH. Edhe Kina në 13 shkurt hoqi dorë nga testimi i të gjithë pacientëve të vet, duke u besuar të dhënave të Tac atje ku nuk kishte më tamponë. Por Pekini ndryshe nga Italia, përfshinte të sëmurët empirikë në totalin e pozitivëve. Për këtë arsye e mbajti normën e vdekshmërisë relativisht të ulët. Në Vuhan, në fazën më të rëndë ishte 3.4%.
Të moshuarit ia dalin
Përsërisim se të moshuarit po paguajnë çmimin më të lartë për epideminë. “Por është një e dhënë që duhet pranuar”, thotë punonjësi i ILSH. “85% e atyre mbi moshën 80 vjeç shërohen”. Mbetet fakti që mosha mesatare në Itali është 44 dhe në Kinë 37. Kjo gjë ndikon në vdekshmërinë e një sëmundje, e cila është e lidhur ngushtë me moshën sa i përket pasojave. Mesatarja e të prekurve në Itali është 65 vjeç, ajo e viktimave 82. 9% e viktimave është më shumë se 90 vjeç, 41% është mes 80 dhe 89, 33% mes 70 dhe 79, 8% mes 60 dhe 69, dhe 2 % mes 50 dhe 59 vjeç. “Nuk kemi viktima nën moshën 50 vjeç”, shpjegon Onder, “me përjashtim të dy 39 vjeçarëve që ndërruan jetë dje, por që vuanin tashmë nga sëmundje të rënda”. Pjesa më e madhe e pacientëve e shtyn lart vdekshmërinë tërësore të Italisë. “Por nëse i ndajmë të vdekurit sipas moshës, statistikat tona nuk janë më keq se sa kinezët”, vazhdon Onder. “Vdekshmëria nën 70 vjeç është 0.5% tek ne dhe 1.3 % në Kinë”. Një tjetër vend i goditur rëndë nga koronavirusi dhe me strukturë demografike të ngjashme me Italinë është Korea e Jugut. Seuli reagoi ndaj epidemisë me një sasi të madhe tamponësh: më shumë se 200 mijë, edhe për ata që ankohen nga një kollë e lehtë, apo kanë qenë në kontakt me një të sëmurë. Duke identifikuar një sasi shumë të madhe të të prekurve, Korea gjendet me një vdekshmëri në 0.8%: jo shumë në krahasim me gripin. “Rindërtimi i kontakteve të çdo të sëmuri – thotë D’Antona – për ne është pengues në këtë fazë dhe në zonat më të goditura. Synojmë ta bëjmë shpejt në rajonet me raste të kufizuara, edhe për të kuptuar se cilat janë shkaqet më të rëndësishme të transmetimit”. Në ILSH po vijnë edhe kartelat e para klinike të të vdekurve.
Hendeku i gjinisë i koronavirusit
Vihej re që në të dhënat kineze: koronavirusi godet më fort mes burrave. Por shifrat në Itali janë më domethënëse. “Tek ne, gratë janë 25-26% të viktimave”, thotë Onder. “Nuk e dimë saktësisht përsenë. Gratë normalisht kanë jetëgjatësi më të madhe: 86 vjeç kundrejt 80 të meshkujve. Në përgjithësi janë më rezistente ndaj sëmundjeve dhe mosha mesatare e viktimave të epidemisë është 81 vjeç për meshkujt dhe 85 vjeç për femrat. Por ajo që e mbron seksin femër nga koronavirusi mbetet ende e panjohur”.
