Ndjeshmëria ndaj tingujve që shkaktojnë bezdi
Çfarë është Misofonia
Misofonia buron nga fjala greke që do të thotë “urrejtje ndaj tingullit” dhe gjithashtu është referuar duke përdorur termin “sindroma e ndjeshmërisë selektive të ndjeshmërisë”. Sidoqoftë, misofonia nuk është aktualisht një çrregullim i diagnostikueshëm i njohur në Manualin Diagnostikues dhe Statistikor të Çrregullimeve Mendore (DSM-5). Një person me misofoni mund të përjetojë një sërë reagimesh emocionale nga siklet, bezdi, stres duke përfshire ankthin, dhe nganjëherë edhe agresivitet në përgjigje të tingujve të caktuar kryesisht ndaj pertrypjeve se ushqimit, gogesimave, gerhitjeve etj. Misofonia është kur një zë i (i zakonshëm) shkakton një reagim të fortë emocional, zakonisht krijon neveri tek te gjithe ato persona qe I leshojne keto tinguj. Brenda milisekondash, tingujt interpretohen gabimisht nga truri si një kërcënim i cili aktivizon sistemin e alarmit të trurit, amigdalën (një zonë në tru). Këtu fillon reagimi “luftë-fluturim-ngrirje”, duke çliruar adrenalinë dhe kortizon për ta përgatitur trupin për të reaguar ndaj ketij tingulli. Për këta individë, tingujt nxitës janë të ngjashëm me atë që do të ishte për personin e përditshëm të dëgjonte thonjtë në një dërrasë. Në përgjithësi, këta nxitës janë tinguj që nuk shqetësojnë njerëzit e tjerë, ose që ata mezi i vërejnë. Për personin me misofoni, reagimet emocionale ndaj shkaktarëve mund të duken të pamundura për të kontrolluar dhe përfshirë zemërimin drejtuar personit që po bën zhurmë. Më pas, personi mund të ndihet keq ose fajtor sepse u nervozua nga një tingull, edhe pse në atë kohë veprimet e tij dukeshin të justifikuara. Për këtë arsye, shumë njerëz me misofoni vuajnë efekte në jetën e tyre të përditshme.
Çfarë e shkakton misofoninë
Reagimi misofonik duket të jetë një refleks i pavullnetshëm fizik dhe emocional i shkaktuar nga tingulli. Tingulli aktivizon drejtpërdrejt Sistemin Nervor Autonomik i cili ndodhet në rrjedhën e trurit dhe Sistemin Limbik i cili shoqërohet me emocione. Kjo është një lidhje e drejtpërdrejtë midis zërit dhe një reagimi refleks. Shkenca e sjelljes shpjegon këtë reagim fiziologjik si një sjellje “reaguese” ose “refleks” që është marrë ose zhvilluar duke çiftuar tingullin me një gjendje fiziologjike të stresuar (stresi, ankthi, etj.). Kur këto dy gjëra ndodhin në të njëjtën kohë (shqetësimi dhe tingulli), krijon lidhje elektrike neurologjike në tru që shkakton reagimin e misofonisë kur tingulli dëgjohet përsëri. Unë e quaj këtë një refleks të fituar sepse nuk është një reagim i lindur (nuk ekzistonte që në lindje). Eshtë një refleks sepse është një lidhje e drejtpërdrejtë nga një shqisë (dëgjim) në sistemin nervor autonom dhe sistemin limfik.
Simptomat e Misofonise
Simptoma kryesore e misofonisë është një reagim ekstrem në përgjigje të njerëzve të tjerë që lëshojnë tinguj të caktuar. Këto reagime mund të përfshijnë:
- Zemërimi
- Shmangia
- Bezdi
- Neveri
- Agresioni verbal ose fizik
Nëse përgjigjja juaj është më e ashpër, tingulli në fjalë mund të shkaktojë:
- Urrejtja
- Panik
- Frikë
- Ankth emocional
Hulumtimet kanë treguar se njerëzit me misofoni përjetojnë gjithashtu presion të lartë të gjakut, rrahje zemre dhe temperaturë të trupit. Të gjitha këto përgjigje janë mënyra e përgatitjes së trupit për t’iu përgjigjur stimulit kërcënues. Eshtë e paqartë pse një person me misofoni mund të përgjigjet në një mënyrë të ngjashme ndaj një tingulli nxitës, por studiuesit besojnë se kjo përgjigje është e pavullnetshme. Njerëzit me misofoni mund të përpiqen shumë për të shmangur ekspozimin ndaj shkaktimit të zhurmave. Ata mund të izolojnë veten shoqërisht, ose të shpikin mekanizma interesantë të përballimit. Disa mund të mbajnë kufje ose të prodhojnë zhurma të tjera për të mbytur tingujt nxitës.
Trajtimi i Misofonise
Aktualisht nuk ka trajtime të përcaktuara për misofonia. Sidoqoftë, disa mundësi trajtimi që mund të jenë të dobishme përfshijnë:
- Terapia e sjelljes njohëse (CBT): Kjo qasje mund të ndihmojë njerëzit të ndryshojnë disa nga mendimet negative dhe shoqatat me tingujt që zakonisht shkaktojnë një përgjigje. Një studim i botuar në Revistën e Çrregullimeve Afektive zbuloi se pothuajse 50% e njerëzve me misofoni që ishin trajtuar me CBT përjetuan një ulje të ndjeshme të simptomave.
- Terapia e rikualifikimit të tringëllimës në veshët (TRT): Kjo qasje përfshin veshjen e një pajisje për të prodhuar zhurma që tërheqin vëmendjen, terapi për të mësuar njerëzit të injorojnë zhurmat dhe teknikat e relaksimit për të minimizuar përgjigjen automatike të stresit. 1 Ndërsa përdoret tradicionalisht në trajtimin e tringëllimë në veshët, TRT mund të ndihmojë njerëzit me misofoni të mësojnë të tolerojnë më mirë disa zhurma që shkaktojnë.
