Çfarë është Paranoja?
Paranoja përfshin ndjenja dhe mendime intensive të shqetësuara ose të frikshme që shpesh lidhen me persekutimin, kërcënimin ose komplotin. Paranoja ndodh në shumë çrregullime mendore, por është më shpesh e pranishme në çrregullimet psikotike. Paranoja mund të bëhet deluzion, kur mendimet dhe besimet e paarsyeshme bëhen aq të fiksuara saqë asgjë nuk mund të bindë një person se ajo që ata mendojnë apo ndjejnë nuk është e vërtetë. Kur një person ka paranoje, por nuk ka simptoma të tjera (si dëgjimi apo shikimi i gjërave që nuk ekzistojnë), ata mund të kenë atë që quhet çrregullim delusional. Për shkak se ndikohen vetëm mendimet, një person me çrregullim delusional zakonisht mund të punojë dhe të funksionojë në jetën e përditshme, megjithatë, jeta e tyre mund të jetë e kufizuar dhe e izoluar.
Paranoja pra është një shqetësim psikik i karakterizuar nga një delir i kthjellët; edhe pse ka një perceptim të shtrembëruar të realitetit, njeriu paranojak ka një logjikë mendimi mjaft koherente. Për më tepër, deliret paranojake nuk prekin njohjet intelektuale, por kanë të bëjnë me situata të besueshme dhe përmbajtaje e tyre nuk ka tendenca të çuditshme. Për këto arsye kjo mund të kalojë pa u vënë re në fazat e saj të para. Forma tipike e paranojës është deliri i persekutimitl pacienti është i bindur që disa persona duan ta dëmtojnë dhe në bazë të kësaj interpreton çdo ngjarje në mënyrë të shtrembëruar, madje dhe ato më të parëndësishmet. Paranoja mund të shfaqet dhe me mënyra të tjera, si për shembull, në rastin e delirit mistik apo megalomanisë. Disa nga këto forma mund të alternohen në brendësi të të njëjtit kuadër klinik. Paranoja shfaqet dhe në psikozat kronike, si çrregullimet bipolare dhe në disa forma të skizofrenisë. Ajo gjithashtu mund të shfaqet dhe nga kushte të tjera si marrja e stimulantëve, mes të cilave kokaina dhe anfetamina.
Cilat janë shenjat e Paranojës?
Simptomat e paranojës dhe çrregullimeve delusionale përfshijnë mosbesim të fortë dhe irracional ose dyshim, që mund të sjellë ndjenjën e frikës, zemërimit dhe tradhtisë. Disa besime dhe sjellje të identifikueshme të individëve me simptoma të paranojës përfshijnë mosbesimin, hipervigilencën, vështirësinë me faljen, qëndrimin mbrojtës në përgjigje të kritikave të imagjinuara, shqetësim me motive të fshehura, frikën për t’u mashtruar ose përfituar nga paaftësia për t’u çlodhur ose argumentimi.
Çfarë shkakton paranojë?
Shkaku i paranojës është një thyerje e funksioneve të ndryshme mendore dhe emocionale që përfshijnë arsyetimin dhe kuptimet e caktuara. Arsyet për këto prishje janë të ndryshme dhe të pasigurta. Disa simptoma të paranojës kanë të bëjnë me ndjenjat e shtypura, të mohuara ose të parashikuara. Shpesh, mendimet dhe ndjenjat paranojake lidhen me ngjarjet dhe marrëdhëniet në jetën e një personi, duke rritur kështu izolimin dhe vështirësitë me marrjen e ndihmës.
Çfarë është deluzioni?
Një deluzion, është një besim i çuditshëm që një person këmbëngul në mënyrë të vendosur se është i vërtetë përkundër dëshmive që nuk është. Besimet kulturore që mund të duken të çuditshme, por që janë pranuar gjerësisht nuk i përshtaten kritereve për të qenë një deluzion.
Dy nga llojet më të zakonshme të deluzionit janë: Deluzioni i madhështisë dhe deluzionet persekutive.
Çfarë është Çrregullimi i deluzionit?
Çrregullimi deluzionar karakterizohet nga besimi apo dyshimet e paarsyeshme ose intensive, të cilat një person beson se janë vërteta. Simptomat duhet të zgjasin 1 muaj ose më shumë në mënyrë që dikush të diagnostikohet me çrregullim deluzional.
Si trajtohen paranoja dhe deluzionet?
Trajtimi i paranojës është zakonisht nëpërmjet mjekimit dhe terapisë njohëse të sjelljes. Elementi më i rëndësishëm në trajtimin e paranojës dhe çrregullimit delusional është ndërtimi i një marrëdhënie të besueshme dhe bashkëpunuese për të zvogëluar ndikimin e mendimeve të frikshme dhe përmirësimin e aftësive sociale. Mund të jetë e vështirë për të trajtuar një person me paranoja pasi simptomat rezultojnë në rritjen e nervozizmit, ruajtjes emocionale dhe armiqësisë së mundshme. Shpesh herë, përparimi në deluzionet paranojake dhe çrregullimi deluzional është i ngadalshëm.
Pavarësisht se sa i ngadalshëm është procesi, rikuperimi është tërësisht i mundur.
