Ramit Sethi, autor i “Unë do t’ju mësoj të jeni të pasur”, jep këshilla se si t’i ktheni “skenarët e brendshëm” negativë të parave në mendime pozitive dhe produktive.
Cili është mendimi i parë që keni kur mendoni për para? Ndoshta është diçka si: “Do të ishte e mrekullueshme të kisha më shumë!” Por kur me të vërtetë pushoni së menduari për paratë, a fillojnë mendimet dhe ndjenjat negative? Ndoshta ju jeni rritur duke dëgjuar prindërit tuaj duke thënë: “Ne nuk flasim për para në këtë familje”, ose “Ne nuk jemi si ata njerëz”.
Ramit Sethi, autor i librit më të shitur të financave personale të New York Times, “Unë do të të mësoj të jesh i pasur”, thotë se shumica prej nesh jemi rritur me “skenare të padukshme”, të cilat janë besime të zhytura në fëmijëri, të ngulitura aq thellë, të padukshme për ne. Nëse dikush vetë-saboton të ardhurat e tyre (për shembull, nuk negocion një pagë), Sethi thotë se ai i ndihmon gjithmonë ata të gërmojnë për të gjetur pse. “Dhe përgjigjja është pothuajse gjithmonë ata kanë një skenar të thellë të padukshëm që kurrë nuk e kanë lidhur me sjelljen e tyre aktuale,” shpjegoi ai për TMRW.
“Shkurtimisht, ju po i bëni vetes një dëm të tmerrshëm nëse i lini këto skenare të fëmijërisë të ndikojnë tek ju 30 ose 40 vite më vonë në karrierën tuaj,” shtoi ai. Ndryshimi i mendimeve tuaja negative në të vërtetë mund të lejojë që të vijnë më shumë para. Më poshtë, shihni pesë mendime ose ndjenja të zakonshme negative në lidhje me paratë që mund të përjetoni dhe zbuloni se si ta ktheni skenarin dhe të merrni masa.
“Negocimi për një pagë më të lartë është shumë i frikshëm“
Nëse ndihet e frikshme të kërkoni më shumë para, vetëm mos harroni se punëdhënësit në të vërtetë presin që ju të negocioni. A ju krijon ankth mendimi për t’i kërkuar një punëdhënësi më shumë para? Sethi, i cili drejton një kurs “Gjeni Punën Tuaj të Ëndrrave”, tha se negocimi për një pagë ndihet i frikshëm, sepse ne nuk jemi mësuar se si ta bëjmë atë. “Në fakt, ne jemi mësuar e kundërta,” tha ai. “Ne jemi mësuar që negocimi është i keq, se është kundërshtar dhe se ju bën të dukeni të lirë. Kështu që nuk është për t’u habitur që njerëzit rriten dhe ata marrin ofertën e parë të punës që u është dhënë dhe e bëjnë atë pa pushim për të gjithë karrierën e tyre.” Por nëse negocioni një ngritje të vetme në fillim të karrierës suaj, kjo mund të kthehet në qindra mijëra dollarë nëse investohet siç duhet.
Rrokullisni skenarin: Dijeni që punëdhënësit jo vetëm që ju presin të negocioni, por gjithashtu ju bën të dukeni më të sigurt dhe më kompetent, tha Sethi. “Negocimi për pagën tuaj mund të shihet si pozitive pasi kjo është ajo që po bëjnë të gjithë interpretuesit e tjerë të lartë.” Këshilla e tij është që të praktikoni dhe të bëni hulumtimet tuaja paraprakisht. Dhe mos prisni derisa të filloni të flisni për pagën. “Bëjini të ditur ata në ndërveprimin e parë (letër motivuese ose intervistë, për shembull) se jeni duke kërkuar një kompensim të drejtë – përsëriteni atë,” tha ai. “Në kohën e negociatave, tërhiqni të dhënat tuaja dhe thoni, “Sipas hulumtimit tim në treg, këtu është një varg i drejtë.”
“Të duash më shumë para të bën të dukesh lakmitar“
Ka shumë stereotipa negativë për të patur shumë para, të cilat mund të prodhojnë një ndjesi të pakëndshme kur dëshiron të kërkosh më shumë. Kjo mund të jetë diçka që ju pengon të kërkoni ngritje, për shembull.Merrni një karakter si Richie Rich i cili ka shumë para. Ai vepron plotësisht i papërgjegjshëm me të. Nuk është çudi që ju nuk doni të shiheni ashtu, apo jo?
Rrokullisni skenarin: Kërkoni një model pozitiv parash në jetën tuaj – dikush që është zemërgjerë dhe i sigurt me pasurinë e tij – dhe shikoni të përvetësoni disa nga ato vlera për veten tuaj, tha Sethi. Imagjinoni se në çfarë bamirësish do të jepni paratë tuaja ose në cilat pushime do të çonit prindërit tuaj. “Ekziston një frazë që njerëzit përdorin,‘ Paraja i ndryshon njerëzit’,”tha Sethi. “Po, kjo i ndryshon njerëzit. Duhet. Më lejon të jem më zemërgjerë, më aventuresk dhe më spontan. Në vend që të shqetësohemi për atë që po hyjmë, le ta mirëpresim.”
“Kam shumë borxhe për të qenë ndonjëherë i pasur”
Borxhi mund të ndihett mbingarkues, por ndryshimi i mendimit tuaj dhe krijimi i një plani mund t’ju ndihmojë të dilni nga ajo. A e dini muajin dhe vitin e saktë që borxhi juaj do të shlyhet? Sethi tha se ai ua drejton këtë pyetje njerëzve me borxhe dhe 98% e tyre thonë se nuk kanë ide. “Kur i dëgjoni njerëzit të thonë: “Unë kurrë nuk do të jem pa borxhe”, unë e kuptoj humbjen e shpresës dhe mund të ndihet e tepërt të kesh 10,000 $ ose 400,000 $ borxh,” tha ai. Por ka shpresë.
Rrokullisni skenarin: Krijoni një plan të pagimit të borxhit, këshillon Sethi. “Ju do të dini muajin, datën dhe vitin që borxhi juaj do të shlyhet dhe do të dini se shtimi i pak parave shtesë në atë borxh mund të shkurtojë borxhin tuaj me vite,” tha Sethi. “Vendosni zakonet në mënyrë që kur ky borxh të shlyhet, të mund të kaloni në modalitetin e rritjes, që do të thotë të shpenzoni më shumë për gjërat që doni dhe të mbroheni.”
“Është shumë e vështirë të kursesh para”
Në rregull, e keni dëgjuar një milion herë: “Hiqni dorë nga kafeja e përditshme për të kursyer para!” Nëse i dëgjoni të gjithë ekspertët e financave personale duke ju thënë gjëra që nuk mund të keni ose nuk mund të bëni, nuk është çudi që tingëllon kaq pa gëzim dhe vështirë të ruash para.
Rrokullisni skenarin: Pyesni veten: “Cila është jeta ime e pasur?” këshilloi Sethi. Me fjalë të tjera: Çfarë do të bënit nëse do të kishit më shumë para? Le të themi se do të dëshironit të udhëtonit. Paraqisni vendin më magjik që dëshironi të shkoni. Në cilën vend jeni ulur në aeroplan? Në cilin hotel do të qëndroni? Kë do të merrni? Kjo do t’ju frymëzojë të kurseni në drejtim të një qëllimi specifik. “Ju mund të shihni sytë e njerëzve të shkëlqejnë sepse ata kurrë nuk kanë menduar për këtë,” tha Sethi. “Unë i inkurajoj njerëzit të shpenzojnë më shumë, dhe papritmas ata i shikojnë paratë ndryshe – ata janë duke kërkuar interesin e përbërë dhe duke investuar.”
“Unë nuk di as nga t’ia nis”
Të ndiheni të mbingarkuar me hartimin e një plani financiar është krejt normale. Por a keni bërë ndonjë gjë për të punuar drejt qëllimeve tuaja? Kjo është pyetja e vërtetë. “Me gjithçka në jetë, zgjidhja nuk është të fusim kokën në rërë dhe të injorojmë problemin,” tha Sethi. “Në financat personale, sa më shumë që vonojmë, ne përjetojmë pothuajse një humbje eksponenciale në fitimet e mundshme.”
Rrokullisni skenarin: Merrni kontrollin e parave tuaja, tha Sethi. “Këto gjëra nuk janë intuitive. Duhet ta mësoni”. Hapi i parë që ai sugjeron është të marrësh dhe të lexosh një libër të mirë të financave personale. “Mos ia delegoni dikujt tjetër – kjo është jeta juaj e pasur.”
