Rritja e fëmijëve është shumë e vështirë dhe askush nuk ka të drejtë të gjykohet kur bëhet fjalë për stilin e veçantë të prindërimit, por ekziston një vijë shumë e hollë ndarëse mes gabimeve që bëjnë prindërit dhe sjelljes së papërshtatshme të prindërve toksikë.
Ky artikull do t’ju ndihmojë në përcaktimin dhe trajtimin e situatave toksike që janë të dëmshme:
- “Ma ki frikën, por më duaj!”
Për prindërit toksikë, një sulm emocional është sinonim i dashurisë dhe vëmendjes. Në familje të tilla, fëmijët dinë si ta zbulojnë se në çfarë humori janë prindërit e tyre thjesht nga tingulli i hedhjes së çelësave ose nga zhurma e hapave që hedhin. Fëmijë të tillë jetojnë me frikë të vazhdueshme. Këta lloje prindërish toksikë shpesh ofendohen nëse veprimet e tyre trajtohen me dyshim. Ata thonë, “Unë kam bërë gjithçka për ty dhe ti je akoma kaq mosmirënjohës”.
- “Ju duhet të merreni me problemet e të rriturve, por ju ende nuk keni të drejta.”
Në familjet toksike, prindërit ndajnë përgjegjësinë me fëmijët e tyre. Për shembull, një fëmijë beson se është veçanërisht sjellja e tyre e keqe që e bën babain të konsumojnë alkool për t’u qetësuar. Më vonë, fëmijët do të zvarriten nëpër skandale të rriturish. Adoleshentët do të detyrohen të dëgjojnë ankesat e prindërve të tyre, të përshtaten me një “situatë të komplikuar”, të vendosin veten në vend të prindërve, të ndihmojnë, të tolerojnë dhe të ngushëllojnë. Për fat të keq, në këto raste, fëmijët nuk kanë të drejtë të shprehin mendimin e tyre.
- “Jini më të mirët, por kini parasysh se nuk jeni të veçantë.”
Prindërit narcistë presin që fëmijët e tyre të arrijnë në nivelet më të larta. Megjithatë, të gjitha arritjet e fëmijës merren si të mirëqena. Komentet e pavend me të vërtetë mund ta shkatërrojnë jetën e fëmijëve, sepse i bën ata të rriten duke besuar se gjithmonë i kanë zhgënjyer prindërit e tyre.
- “Hapu me mua, por mos u habit nëse do të tallesh”.
Prindërit toksikë i detyrojnë fëmijët e tyre të jenë të sinqertë dhe ndonjëherë edhe t’i bëjnë ata të ndjehen fajtorë nëse nuk duan t’i ndajnë me ta ndjenjat e tyre.
Më vonë, vetë ky informacion përdoret kundër fëmijëve. Ka dy mënyra si mund të ndodhë kjo:
– Të afërmit, fqinjët dhe njerëzit e tjerë janë të gjithë të vetëdijshëm për çfarëdo që fëmija u ka thënë prindërve të tyre. Dhe prindërit nuk shohin asgjë të gabuar në këtë gjë.
– Një fëmijë i jep prindërve një mundësi për ta qortuar ose për t’i bërë komente sarkastike.
- “Je kaq keq saqë kot lodhesh të bëhesh më i/e mirë”.
Sa më i ulët të jetë vetëvlerësimi i një fëmije, aq më e lehtë është t’i kontrollosh. Prindërit toksikë diskutojnë dështimet dhe të metat e fëmijës së tyre dhe, në shumicën e rasteve, ata komentojnë pamjen e fëmijës, sepse është një nga subjektet më të ndjeshme. Nëse nuk ka “gabime të dukshme”, ata mund t’i sajojnë ato. Prindërit e tillë rrënjosin një kompleks inferioriteti tek fëmijët e tyre dhe nuk duan ta shohin fëmijën e tyre të provojë gjëra të reja dhe të ketë sukses.
- “Përmirëso veten por harroji planet për të ardhmen”.
Prindërit duan që fëmijët e tyre të kenë sukses, por nuk duan t’ia dinë sesi do ta arrijnë këtë. Për shembull, ata mund të presin që fëmija i tyre të ndërtojë një karrierë të suksesshme për aq kohë sa ata të mos largohen nga shtëpia.
Një prind narkistik do të ngazëllehet për arritjet e fëmijës së tij për vetëm 2 arsye:
– Ata u gëzohen lëvdatave për suksesin e tyre në mënyrë që të tjerët t’i kenë zili.
– Fëmijët e suksesshëm garantojnë një jetë më të mirë për prindërit.
Ndonjëherë prindërit thjesht u kujtojnë fëmijëve se ka një distancë të madhe midis tyre dhe synimeve të tyre të çmuara.
- “Ndiq udhëzimet e mia, por fajëso veten nëse dështon”.
Në këtë rast, prindërit e trajtojnë fëmijën si një objekt: ata bëjnë planet e tyre dhe presin që fëmijët e tyre t’i ndjekin pikë për pikë. Ata nuk duan t’ia dinë për pasojat e një kontrolli të tillë gjatë gjithë kohës. Nëse gjërat nuk shkojnë mirë, nuk është faji i tyre.
- “Largohu, por mos më lër vetëm”.
Në një familje të shëndetshme, prindërit i ndihmojnë fëmijët e tyre të dalin në shtëpi më vete dhe të jetojnë jetën e tyre. Prindërit toksikë kurrë nuk duan t’i lënë fëmijët e tyre të ikin, por ata gjithmonë theksojnë se shtëpia, paratë dhe ushqimi ua japin ata. Çdo mundësi ose kundërshtim nga fëmijët injorohet në raste të tilla. Çfarë duan vërtet prindërit e tillë? Ata duan që fëmijët e tyre të bindur të qëndrojnë pranë tyre!
- “Prano ndihmën tonë, por mos na shfrytëzo”.
Këta prindër ofrojnë diçka që fëmijët e tyre nuk e kanë në të vërtetë të domosdoshme, por çdo refuzim shkakton pakënaqësi. Fëmija fillon të mendojë, “Prindërit ndoshta duan të mos jenë vetëm dhe duan të ndihen të nevojshëm”.
Prandaj, ata e pranojnë ndihmën, falënderojnë prindërit dhe ofrojnë diçka në këmbim. Por nuk ka një fund të lumtur, sepse prindërit gjithmonë do t’ua kujtojnë fëmijët e tyre “nderin” që bënë për ta.
Fëmijët kthehen në të burgosur në këto raste:
– Nëse refuzojnë ndihmën e prindërve të tyre. Fëmijët mendojnë se është e pasjellshme të refuzosh ndihmën e një familjari.
– Në rast se pranojnë ndihmën e prindërve të tyre, fëmijët e ndjejnë se duhet t’u jenë mirënjohës prindërve për mbështetjen e tyre dhe duhet të jenë të gatshëm t’i ndihmojnë në çdo moment.
- “Më beso, por gjithmonë mbaje njërin sy hapur”.
Jetë private? Hapësirë personale? As nuk ekzistojnë këto gjëra për fëmijët e prindërve toksikë.
Nëse përpiqeni të kufizoni qasjen në territorin tuaj personal, prindërit ju akuzojnë për mosbesim.
As apartamenti apo shtëpia juaj më vete nuk do t’ju mbrojnë si një fëmijë i rritur, pasi këta lloje prindërish përdorin çelësat rezervë.
Dhe fëmijët gjithmonë duhet t’u përgjigjen të gjitha pyetjeve si: “Pse nuk e lan atë filxhan?” ose “Pse i ke harxhuar paratë për këto gjëra të kota?”
Prindër të tillë nuk kanë respekt për jetën dhe vendimet personale të fëmijëve të tyre.
