Gjendja mes ngazëllimit dhe ekzaltimit patologjik
Mania dhe hipomania janë periudha kur një person ndihet i ekzaltuar, shumë aktiv dhe plot energji. Hipomania është një formë e butë e manisë. Mania dhe hipomania përfshijnë të dyja periudhat kur individi ndihet i ngazëllyer ose përjeton një gjendje shpirtërore të ndezur. Por ato ndryshojnë nga menyra se sa të rënda janë këto ndryshime të humorit. Mania është një episod i rëndë që mund të zgjasë për një javë ose më shumë. Një person mund të ndihet i ekzaltuar në mënyrë të pakontrollueshme dhe me energji shumë të lartë. Këto simptoma ndërhyjnë në jetën e përditshme, dhe në raste të rënda, një person mund të ketë nevojë të shkojë në spital. Hipomania është një episod që zgjat për disa ditë. Njerëzit mund të ndihen shumë mirë dhe të funksionojnë mirë. Familja ose miqtë mund të vërejnë ndryshime të humorit ose aktivitetit, ndërsa personi me hipomani mund të mos e ketë. Mania dhe hipomania lidhen më shpesh me çrregullimin bipolar. Çrregullimi bipolar është një çrregullim i shëndetit mendor ku një person përjeton ndryshime në disponimin, energjinë, nivelet e aktivitetit dhe modelet e mendimit. Njerëzit që kanë çrregullim bipolar I përjetojnë mani, ndërsa personat me çrregullim bipolar II do të përjetojnë hipomani.
Dallimet e Manise dhe Hipomanise
Hipomania dhe mania ndajnë shumë simptoma. Faktori dallues është ashpërsia e këtyre simptomave. Të dy, si mania dhe hipomania përfshijnë ndryshime të humorit dhe sjelljes përtej ndryshimeve normale, të përditshme. Mania është aq e rëndë sa që një person nuk mund të vazhdojë me aktivitetet e tij të zakonshme. Në raste më ekstreme, ata mund të kenë nevojë për kujdes të menjëhershëm spitalor. Një person me hipomani mund të jetë në gjendje të vazhdojë si zakonisht. Familja dhe miqtë mund të vërejnë se individi po vepron ndryshe edhe nëse personi nuk e kupton se po ndodh. Sidoqoftë, ata ende duhet të kërkojnë ndihmë mjekësore për gjendjen e tyre për të parandaluar përkeqësimin e simptomave. Megjithëse hipomania nuk është aq e rëndë sa mania, ajo gjithashtu mund të jetë e rrezikshme dhe të ketë efekte negative në mirëqenien e përgjithshme të një personi. Një studim zbuloi se njerëzit kishin më shumë të ngjarë të përfshiheshin në sjellje të rrezikshme gjatë episodeve hipomane. Kjo përfshinte shpenzimin e shumave të mëdha të parave, përdorimin e tepruar të alkoolit ose drogës, ngasjen e rrezikshme ose përfshirjen e sjelljeve seksuale të rrezikshme. Njerëzit që përjetojnë mani por jo hipomani mund të kenë gjithashtu iluzione, halucinacione ose mpirje maniake. Nëse një person nuk merr trajtim efektiv për hipomani, ata mund të jenë në rrezik që ajo të shndërrohet në mani, megjithëse nuk është gjithmonë kështu.
Cilat janë shenjat dhe simptomat e manisë dhe hipomanisë?
Simptomat maniake duhet të zgjasin të paktën një javë, përveç nëse janë pjesë e një episodi të humorit të përzier (me alternim më të shpejtë) dhe përfshijnë
-humor euforik, i ngritur, ose nervoz me rritje të energjisë;
-mendime garuese; ( sapo shpreh nje mendim, menjehre shpreh edhe nje tjeter e tjeter me pas)
-të folurit nën presion (të folurit e shpejtë, e tepruar, e tërbuar);
-nevoja e zvogëluar për gjumë;
-ide madhështore (për shembull, besime të rreme / mashtruese të paranojës, epërsisë ose dështimit);
-fjalimi jo koherent (ndryshimi i vazhdueshëm i temave bisedave në ato që nuk kanë aspak lidhje);
-shqetësim / rritje e aktivitetit të drejtuar nga qëllimi; dhe
-impulsiviteti, gjykimi i dobët ose përfshirja në një aktivitet të rrezikshëm (si shpenzimet zbavitëse, shthurja ose dëshira e tepërt për seks).
Simptomat hipomanike duhet të zgjasin të paktën katër ditë rresht dhe të përfshijnë
-humor euforik, i ngritur, ose nervoz dhe energji e shtuar;
-vetëvlerësim ose madhështi e tepruar;
-më pak nevojë për të fjetur;
-më llafazan se zakonisht ose ndjeheni nën presion për të vazhduar të flisni;
-shpreh ide me shpejtësi – ndryshon shpejt temat ose ndjen se mendimet po vrapojnë;
-probleme në fokusim dhe perqendrim;
-shqetësim ose pjesëmarrje e shtuar në aktivitete të orientuara drejt qëllimit; dhe
-angazhimi i tepruar në aktivitete që kanë një gjasë të lartë të kenë pasoja negative (për shembull, prishja, shpenzimet e tepruara, vendimet e dobëta të biznesit).
Trajtimi
Trajtimet kryesore për çrregullimin bipolar e Manise dhe Hipomanise përfshijnë ilaçe dhe trajtim psikologjik (psikoterapi) për të kontrolluar simptomat, dhe gjithashtu mund të përfshijnë edukim dhe grupe mbështetëse. Trajtimi drejtohet në menaxhimin e simptomave. Në varësi të nevojave tuaja, trajtimi mund të përfshijë:
Medikamente: Një numër ilaçesh përdoren për të trajtuar çrregullimin bipolar. Llojet dhe dozat e ilaçeve të përshkruara bazohen në simptomat tuaja të veçanta. Medikamentet mund të përfshijnë: Ilacet kundër depresionit bipolar. Mjeku juaj mund të shtojë një antidepresiv për të ndihmuar në menaxhimin e depresionit. Meqenëse një antidepresiv ndonjëherë mund të shkaktojë një episod maniak, zakonisht përshkruhet së bashku me një stabilizues të humorit ose antipsikotik.
Terapia e sjelljes njohëse (CBT). Fokusi është identifikimi i besimeve dhe sjelljeve jo të shëndetshme, negative dhe zëvendësimi i tyre me ato të shëndetshme, pozitive. CBT mund të ndihmojë në identifikimin e asaj që shkakton episodet tuaja bipolare. Ju gjithashtu mësoni strategji efektive për të menaxhuar stresin dhe për të përballuar situata shqetësuese.
Terapia e ritmit ndërpersonal dhe social (IPSRT). IPSRT përqendrohet në stabilizimin e ritmeve ditore, të tilla si gjumi, zgjimi dhe vaktet e ngrënies. Një rutinë e qëndrueshme lejon një menaxhim më të mirë të humorit. Njerëzit me çrregullime bipolare mund të përfitojnë nga krijimi i një rutine ditore për gjumë, dietë dhe ushtrime fizike.
